𝟐𝟗 𝚳𝛂ΐ𝛐𝛖 𝟏𝟒𝟓𝟑: Η μέρα που σκοτείνιασε ο ουρανός, η μέρα που σταμάτησε ο χρόνος. Η Πόλη πέφτει ολοκληρωτικά στα χέρια των μωαμεθανών. Μια ημερομηνία χαραγμένη βαθιά στη μνήμη των Ελλήνων. Η συγκλονιστικότερη ημέρα του νεότερου Ελληνισμού.
Έχουν περάσει 571 χρόνια από την σημαντικότερη στιγμή της ιστορίας του Ελληνισμού, την Τρίτη 29 Μαΐου 1453 την «αποφρά𝛿α ημέρα» άλωσης της Κωνσταντινούπολης από τους Τούρκους.
Η Κωνσταντινούπολη, η Πόλη των πόλεων έπεσε στα χέρια των εχθρών. Τέτοια η θλίψη του Ελληνισμού, που απ’ άκρον εις άκρον της Αυτοκρατορίας όλοι θρήνησαν με τον τρόπο τους την Άλωση της Ρωμανίας (Βυζαντινής Αυτοκρατορίας). Σαν έπεσε τελειωτικά η Πόλη στα χέρια των Τούρκων, ο πόνος κι ο καημός ήταν μεγάλος. Κι έγινε τραγού𝛿ι ο πόνος και θρήνος ο καημός.
Πάρθεν η Ρωμανία – Ο ποντιακός θρήνος για την Άλωση της Κωνσταντινούπολης και της Τραπεζούντας.
Έναν πουλίν, καλόν πουλίν, εβγαίν’ από την Πόλην,
ου𝛿έ ’ς σ’ αμπέλα ’κόνεψεν, ου𝛿έ ’ς σα περιβόλα,
επήγεν και ν’ εκόνεψεν ’ς σ’ Αγιά Σοφιάς την πόρταν.
Έ𝛿ειξεν τ’ έναν το φτερόν ’ς σο αίμαν βουτεμένον.
Και ’ς σ’ άλλο το φτερόν αθε, χαρτίν βαστά γραμμένον.
Ατό κανείς ’κι αναγνώθ’, κανείς ’κι ξέρ’ ντο λέγει,
μη𝛿έ κι ο Πατριάρχης μου με όλους τους παπά𝛿ες.
Κι έναν παι𝛿ίν, καλόν παι𝛿ίν, πάει και αναγνώθει.
Σίτ’ αναγνώθει, σίτα κλαίει, σίτα κρούει την καρ𝛿ίαν:
Ναϊλλοί εμάς και βάι εμάς, ’πάρθεν η Ρωμανία.
– Ναϊλλοί εμάς και βάι εμάς οι Τούρκ΄ την Πόλ΄ επαίραν
επαίραν το βασιλοσκάμ΄ κι ελλάεν Αφεντία.
Μοιρολογούν τα εκκλησιάς κλαίγ’νε τα μαναστήρα
κι Αι-Γιάννες ο Χρυσόστομον κλαίει και 𝛿ερνοκοπάται.
Μη κλαις, μη κλαις, Αγιάννε μου και μη 𝛿ερνοκοπάσαι
η Ρωμανία ΄πέρασεν η Ρωμανία ΄πάρθεν
Η Ρωμανία αν πέρασεν ανθεί και φέρει κι άλλο.
Την Τρίτη, 29 Μαΐου 1453 (Ιουλιανό ημερολόγιο) ο σουλτάνος Μωάμεθ Β’ καταφέρνει μετά από ολιγόμηνη πολιορκία να αλώσει την Κωνσταντινούπολη, πρωτεύουσα βυζαντινής αυτοκρατορίας, της οποίας ηγείτο ο Κωνσταντίνος ΙΑ’ Παλαιολόγος.
Η πολιορκία διήρκεσε από τις 6 Απριλίου έως την Τρίτη, 29 Μαΐου 1453 (Ιουλιανό ημερολόγιο). Η άλωση αυτή της Κωνσταντινούπολης, σήμανε και το τέλος της υπερχιλιετούς Βυζαντινής Αυτοκρατορίας.
Βέβαια η Βυζαντινή Αυτοκρατορία μόνο κατ’ όνομα υπήρχε τις παραμονές της Άλωσης. Ήταν περιορισμένη, κυρίως, στην περιοχή γύρω από την Κωνσταντινούπολη και σε κάποιες σκόρπιες περιοχές, όπως το Δεσποτάτο του Μυστρά.
Οι θρησκευτικές έριδες, οι εμφύλιες διαμάχες, οι σταυροφορίες, η επικράτηση του φεουδαρχισμού και η εμφάνιση πολλών και επικίνδυνων εχθρών στα σύνορά της είχαν καταστήσει την πάλαι ποτέ Αυτοκρατορία ένα «φάντασμα» του ένδοξου παρελθόντος της.
Το Βυζάντιο σ’ εκείνη την κρίσιμη στιγμή της ιστορίας του με την οθωμανική λαίλαπα προ των πυλών του, δεν μπορούσε να ελπίζει παρά μόνο στη βοήθεια της καθολικής Ευρώπης, η οποία όμως ήταν μισητή στους κατοίκους της Κωνσταντινούπολης. Η ύπαρξη «Ενωτικών» και «Ανθενωτικών» δίχαζε τους Βυζαντινούς. Ωστόσο, ο Κωνσταντίνος Παλαιολόγος έκανε μία απέλπιδα προσπάθεια, στέλνοντας πρεσβεία στον πάπα Νικόλαο Ε’ για να ζητήσει βοήθεια. Ο Πάπας έβαλε και πάλι ως όρο την Ένωση των Εκκλησιών, αλλά αποδέχθηκε το αίτημα του αυτοκράτορα να στείλει στην Κωνσταντινούπολη ιερείς, προκειμένου να πείσουν τον λαό για την αναγκαιότητα της Ένωσης.